De Buisraillift doet het zware tilwerk

Ieder jaar komt de zware klus weer terug: het tijdens de teeltwisseling omhoog halen van de buisrail, om de buizen met steunen goed schoon te kunnen maken. Later is dezelfde inspanning opnieuw nodig bij het weer laten zakken. Komkommer- en herfsttomatenteler Peter Aarts van Groentekwekerij ’t Bleekerven in Asten-Heusden (N.-Br.): “En het komt ook nog eens bijna altijd op dezelfde personen terecht.” Het betekende bijvoorbeeld dat, in elk pad van 160 meter lang, twee man steeds zeventien keer door de knieën moesten om ruim 120 kilo omhoog te tillen, met een derde man die de buizen dan in de ophanghaken (A-haken) hing. En dat voor in totaal ongeveer 50 kilometer buisrail op het 10 hectare grote bedrijf.
De teler had met zijn gewaskapwagen van WN Innovaties, waarmee het gewas van 3 hectare komkommers in 12,5 uur arbeidsvriendelijk te ruimen valt met slechts 40 manuren, al de ervaring dat het arbeidsverlichtend en planmatig kunnen werken enorm prettig werkt. Daarom vroeg hij aan bedenker Wiel Nies of die niet ook een mechanische oplossing kon verzinnen voor het zware tilwerk van de buisrail. “Dat is beter dan met z’n allen even flink aanpakken en de rug belasten. Ik wilde zo’n gemechaniseerde oplossing puur uit oogpunt van arbeidsverlichting.” Dat de uitgedachte en ontworpen mechanische buisraillift in de praktijk ook nog eens arbeid blijkt te besparen, is een prettig bijkomend voordeel.

De teler had Nies de uitdaging meegegeven om de verwarmingsbuizen van een hectare kas binnen een dag (8 werkuren) te kunnen liften. Het uiteindelijke resultaat blijkt dat nog te overtreffen. Met drie stuks van de ontworpen buisrailliften (voldoende voor het bedrijf van 10 hectare) bleek in een afdeling van 3 hectare (met vier buisraillussen per tralie) de 15,5 kilometer aan buisrail daar in 20 uur gelift te kunnen worden.

Liften en reinigen

Bij het opheffen is slechts één man per buisraillift nodig. Die buisraillift is aan de voorkant voorzien van een arm, met daarop twee rollen waar de beide buizen van de verwarmingslus doorheen lopen. Deze arm zorgt voor de stuurrichting, zodat de kar op zwenkwielen altijd heel netjes de buisrail in de lengterichting blijft volgen. Met een lifthaak aan een lier wordt de buisrail opgetakeld tot de gewenste hoogte, waarna de buizen in een A-haak aan een verticale kabel worden opgehangen. Dan rijdt de buisraillift naar het volgende ophangpunt, en herhalen de handelingen zich. In elke tralie blijft één van de buisraillussen op de grond liggen. Daar kan een spuitrobot dan overheen rijden, om alle omhoog gehaalde buisrail met steunen goed schoon te spuiten, samen met de teeltgoten in die tralie. Bij ’t Bleekerven is dit een combinatie van eerst goed afspuiten, enaanvullend nog een keer in het schuim zetten. Naderhand wordt in elke tralie de laatste buisrail gelift, die apart wordt gereinigd met een haspel op het betonpad en een lichtgewicht slang. Daarna is alles gereed om het nieuwe loopfolie te trekken, om vervolgens de buisrail weer te laten zakken. Waarbij het personeel fluitend aan dat laatste begint, in plaats van te zuchten dat er een tweede ronde tilwerk aankomt.

Twee handelingen ineen

Het bovenstaande liftproces wordt bij het netjes laten zakken in de omgekeerde volgorde uitgevoerd. Aarts: “Alleen wordt dan aan elke buisraillift een tweede mantoegevoegd. Daardoor kunnen we in dezelfde werkgang een aantal handelingen tegelijk uitvoeren.” Anders zouden die nog naderhand apart uitgevoerd moeten worden met extra personeel.
Ten eerste kan die tweede man de A-haken losmaken van de kabels en de haken op de buisrailheffer hangen, zodat deze direct al meegaan naar het betonpad. Ten tweede plaatst hij een horizontale tijdelijke afstandhouder. Aan de ene kant komt deze tegen de vorige – al helemaal goed recht neergelegde – buisrail. Aan de andere kant drukt hij de buizen (die in de buisraillift liggen) tegen de afstandhouder aan, als die buizen bijna aan de grond zijn.